ΤΟ ΣΟΥΛΙ

Το Σούλι είναι χωριό της Επαρχίας Πατρών του Νομού Αχαΐας. Ευρίσκεται ΝΑ των Πατρών, επί των δυτικών πλαγιών του Παναχαϊκού όρους , σε μέσο υψόμετρο 800 μέτρων(από 350 έως 1250 μ.),το κέντρο του χωριού, απέχει  από την Πάτρα  περί τα 10 χιλιόμετρα . Είναι    από τα παλαιά χωριά της περιφέρειας των Πατρών, με πρώτη γραπτή αναφορά το 1461-63 σε Οθωμανικό κατάστιχο τιμαρίων περιοχής Πατρών. 

Η ονομασία, ΄΄Σούλι΄΄ εδόθη, κατ’ αρχάς σε τμήμα του  χωριού, από τους Αρβανίτες εποίκους του, στις αρχές του 15ου αιώνος, οι οποίοι επρονοιάσθησαν εκεί  και σημαίνει, όπως όλα τα συνώνυμα χωριά, στύλος σκοπιά. Το όνομα αυτό επικράτησε και επεκτάθει και σε μεγαλύτερη  περιοχή, μέχρι τα σημερινά της όρια  , ενώ οι Αρβανίτες κάτοικοι αφομοιώθηκαν από τους  προϋπάρχοντες  γηγενείς, ή   μετοίκισαν παραχωρώντας  τά εδάφη τους  σε γηγενείς η άλλους έποικους.    Στην περιοχή του Σουλίου υπήρχε  στο παρελθόν, το Φράγκικο κάστρο, ΄΄ο Πύργος του δάσους, ο οποίος αναφέρεται στο μισθωτήριο της περιοχής της βαρονίας Πατρών υπό τον Λατίνο Αρχιεπίσκοπο, για πέντε  χρόνια από τους Ενετούς το 1408 (20-8)έως 1413. Ο πύργος αυτός σε συνδυασμό και με τους υπόλοιπους, του Ψαθόπυργου, του Καστριτσίου, του Καταφυγίου, του Πουρναροκάστρου, του Σιδηροκάστρου, οριοθετούσαν, προφανώς, την περιοχή της Πάτρας, από τον 13ον έως τον 15ον αιώνα, σήμερα, δε, δεν υπάρχουν ούτε καν ερείπια αυτού παρά μόνον η ονομασία ΄΄κάστρο΄΄, στη θέση όπου υπήρχε.

Η συνολική έκταση του είναι περί τα 100 τετραγωνικά  χιλιόμετρα και η ποικιλομορφία του εδάφους ευνοεί την ανάπτυξη χλωρίδας και  πανίδας, από τις γλυκόλαλες πέρδικες και τα τσακάλια, έως τα βρύα του βουνού και τα πλατάνια. Στην περιοχή αυτή υπάρχει δάσος της, μοναδικής στο είδος της, Παναχαϊκής ελάτης, πολλές δε πηγές δροσερού πόσιμου ύδατος, αρδεύουν και υδρεύουν την περιοχή καθώς επίσης  τροφοδοτούν με νερό τον ποταμό Γλαύκο, ο οποίος πηγάζει μεν από τις νότιες πλαγιές του Παναχαϊκού, εφοδιάζεται  δε  και από τα νερά του παραπόταμου  Βερβενίκου, ο οποίος έχει τις πηγές του  στην περιοχή Σουλίου. Το σύνολο των νερών αυτών συμπληρούμενα και από άλλες μικρές και μεγάλες πηγές, συγκεντρώνονται στο υδατόφραγμα και μέσω υπογείου και εν μέρει υπέργειου, αγωγού κινούν και κινούσαν από την 10.7.1927, τις ηλεκτρογεννήτριες του πρώτου εν Ελλάδι,  υδροηλεκτρικού εργοστασίου ‘’Γλαύκος’’, πρώην ιδιοκτησίας του δήμου Πατρέων και σήμερα  της Δ.Ε.Η. ,το οποίο  βρίσκεται στο νοτιανατολικό άκρο της περιοχής  Πατρών, στην Περιβόλα.    Εκτός, δε, αυτού αρδεύει και προσφάτως υδρεύει τον πατραϊκό κάμπο, δίνοντας ζωή σε ανθρώπους και φυτά.     Τα σημερινά του βορειοδυτικά  όρια ευρίσκονται σε επαφή με τα, σημερινά επίσης, νοτιανατολικά όρια της Πάτρας, γεγονός πού σημαίνει την κοινή, στο παρελθόν, πορεία του χωριού με αυτήν.

Διοικητικά σήμερα το Σούλι υπάγεται στον δήμο Πατρέων, αποτελώντας κοινοτικό διαμέρισμα του Δήμου , με το πρόγραμμα  Καλλικράτης, στο παρελθόν και από το 1912 ήταν αυτόνομη κοινότητα ενώ παλαιότερα υπήγετο στον δήμο Πατρέων και πιο παλιά, στο δήμο Παναχαϊας.               

Αποτελείται από 9 συνοικισμούς, διατεταγμένους από την κορυφή σχεδόν του Παναχαϊκού όρους, έως τους  πρόποδες  του. Από το μεγαλύτερο υψόμετρο, όπου ευρίσκεται ο συνοικισμός του προφήτου Ηλιού, όπου είναι και η αρχική θέση του Σουλίου, τον συνοικισμό του άνω Σουλίου, όπου ήταν το Σούλι έως τις αρχές του 1900,τους πιο κάτω ευρισκόμενους συνοικισμούς Κεφαλόβρυσου ,Παναγίας  και Αγίου Ιωάννου, οι οποίοι ευρίσκονται στον πυρήνα του Σουλίου και αποτελούν το σημερινό Σούλι, έως τον νέον οικισμό Σουλίου ο οποίος  δημιουργήθηκε  μετά την κατολίσθηση  μέρους των συνοικισμών Σουλίου τον χειμώνα 1962- 1963  και ευρίσκεται στο κατώτατο βορειοδυτικό άκρο του περιοχής, στους πρόποδες ακριβώς του Παναχαϊκού,  πλησίον της Πάτρας, απέχον από αυτή 4 χιλιομ. Η κατολίσθηση αυτή προήλθε, ακριβώς, από την ποσότητα των πηγών και των αναβλυζόντων υδάτων στην περιοχή, σε συνδυασμό με την αδιάκοπη βροχόπτωση κατ’ εκείνον τον χειμώνα.  Ασφαλτοστρωμένος  επαρχιακός δρόμος συνδέει το χωριό με την Πάτρα, διευκολύνοντας την μετακίνηση των κατοίκων οι οποίοι τελευταίως επανέρχονται, είτε ως παραθεριστές, είτε ως γεωργοί, καλλιεργώντας και παράγοντας βουνήσια κηπευτικά και γενικώς αγροτικά προϊόντα.                    

Το πλήθος των εκκλησιών και εξωκκλησιών μαρτυρούν την άρρηκτη σχέση των κατοίκων με τον θρησκεία. Δώδεκα εξωκκλήσια, τρείς κεντρικές εκκλησίες και πέντε ερείπια παλαιών εξωκκλησιών αποτελούν το σύνολο των προσκυνημάτων, όπου κατά συχνά διαστήματα κατά την περίοδο του έτους, συνήθως στην γιορτή του κάθε Αγίου, στο όνομα του οποίου είναι αφιερωμένα το κάθε  εξωκκλήσι, συγκεντρώνονται     τελούντες τα θρησκευτικά τους καθήκοντα συνδυαζόμενα  και με ποικίλες κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις.